WAT IS DE BEWAARPLICHT?

Op grond van de Wet bewaarplicht telecommunicatiegegevens wordt vastgelegd met wie je wanneer gebeld hebt, hoe lang dat gesprek duurde en waar jij en je gespreks­partner toen waren. Dat geldt ook voor je smsjes. Al die gegevens worden één jaar lang bewaard. Omdat ook gegevens over het opzetten en afbreken van internetverbindingen moeten worden bewaard en die verbindingen in het mobiele telefonienetwerken niet erg stabiel zijn, worden ook veelvuldig gegevens over je geografische locatie opgeslagen, zelfs als je niet actief communiceert.

Uit zulke gegevens zijn zeer intieme details over jou te achterhalen, waaronder je sociale netwerk, culturele achtergrond, seksuele voorkeuren, geografische locatie, interesses, maatschappelijke, politieke en religieuze standpunten en soms ook je financiële en medische geschiedenis. Ook onze regering erkent de gevoeligheid van dit soort gegevens. Zo schreef minister Plasterk vorig jaar al: “[…] de toepassing van verfijnde methodieken van metadata-analyse kunnen onder omstandigheden ingrijpender zijn dan een kortstondige interceptie van de inhoud van de telecommunicatie.”

De Europese richtlijn die ten grondslag lag aan onze Wet bewaarplicht werd in april 2014 door het Hof van Justitie van de Europese Unie met terugwerkende kracht ongeldig verklaard. Ondanks dat de Nederlandse implementatie op belangrijke punten gelijkluidend is, betekent die baanbrekende uitspraak van de Europese rechters niet automatisch dat onze wet ook ongeldig is. En hoewel de reactie van de Nederlandse regering zeer teleurstellend is, erkent minister Opstelten dat ook de Nederlandse Wet bewaarplicht in strijd is met het Europees mensenrechtenverdrag.

Maar een belangrijk punt verzweeg de minister. In onze Grondwet is geregeld dat een wet die strijdig is met internationale verdragen, zoals dat Europese mensenrechten­verdrag, niet wordt uitgevoerd. De wet mag dan wel in een wetboek staan, maar niemand hoeft er zich iets van aan te trekken. Niemand niet. Nooit niet. Ook jouw provider niet.

Toch doen de meeste providers dat nog wel, met name omdat de minister heeft aangekondigd de wet te zullen blijven handhaven. De providers zijn bang dat als ze nu stoppen met het bewaren van de gegevens, ze een dikke boete opgelegd krijgen. En dus zijn veel providers “in gesprek gegaan” met het ministerie van Veiligheid en Justitie.

In tussentijd negeren providers, met het langdurig bewaren van gegevens over jouw communicatiegedrag en locatie, de Nederlandse Grondwet. Dat kan niet. Daarom is het belangrijk dat je je provider oproept daarmee te stoppen.